Het kabinet heeft afgelopen zondag 15 maart 2020 aanvullende maatregelen genomen in de aanpak van het coronavirus. Scholen en kinderdagverblijven sluiten tot en met maandag 6 april. Datzelfde geldt voor eet- en drinkgelegenheden (niet voor hotels) en sport- en fitnessclubs. Om deze maatregelen te kunnen handhaven heeft de Minister van Veiligheid en Justitie alle 24 veiligheidsregio´s van Nederland de aanwijzing gegeven om een noodverordening COVID-19 op te stellen. De hiervoor genoemde maatregelen zijn in het licht van de actuele stand van zaken rondom de verspreiding van het coronavirus helaas noodzakelijk. Tegelijkertijd roepen de maatregelen de vraag op wat hier eigenlijk de wettelijke grondslag voor is.
Grondslag voor de maatregelen
De Minister van Veiligheid en Justitie heeft, mede namens de Minister voor Medische Zorg en Sport, de voorzitters van alle 24 veiligheidsregio’s in Nederland de aanwijzing (kenmerk 1662578-203166-PG) gegeven om alle evenementen met meer dan 100 personen in de periode van 13 maart tot en met 6 april 2020 in de betreffende regio af te gelasten. Dit geldt ook voor publieke locaties, zoals musea, concertzalen, theaters, sportclubs en sportwedstrijden. De voorzitters dienen hun bevoegdheden op het terrein van openbare orde en veiligheid in te zetten om de verdere verspreiding van het coronavirus tegen te gaan.
Bovenstaande aanwijzing is gebaseerd op artikel 7 van de Wet publieke gezondheid (Wpg), met inachtneming van artikel 39 lid 1 van de Wet veiligheidsregio’s (Wvr). Artikel 7 Wpg bepaalt dat bij een epidemie van een infectieziekte behorende tot groep A (waar het coronavirus sinds 28 januari 2020 toe behoort) of een dreiging daarvan, de Minister voor Medische Zorg en Sport leiding geeft aan de bestrijding en de voorzitters van de veiligheidsregio´s kan opdragen hoe de bestrijding ter hand te nemen.
Artikel 39 lid 1 Wvr bepaalt dat in geval van een ramp of crisis van meer dan plaatselijke betekenis, of van ernstige vrees voor het ontstaan daarvan, de voorzitters van de veiligheidsregio´s ten behoeve van de rampenbestrijding en crisisbeheersing in de betrokken gemeenten bij uitsluiting bevoegd is toepassing te geven aan de Gemeentewet. Voorgaande betekent dat de voorzitters van de veiligheidsregio´s een noodverordening dienen op te stellen om invulling te geven aan de voorkoming van de verdere verspreiding van het coronavirus. Een noodverordening vindt grondslag in artikel 176 Gemeentewet, en mag worden vastgesteld wanneer sprake is van oproerige beweging, van andere ernstige wanordelijkheden of van rampen, dan wel van ernstige vrees voor het ontstaan daarvan. De noodverordening moet noodzakelijk zijn voor de handhaving van de openbare orde of ter beperking van gevaar. De gevolgen van het coronavirus zijn, naar de laatste stand van zaken, te kwalificeren als een ramp, dan wel van ernstige vrees voor het ontstaan van een ramp en is noodzakelijk ter beperking van het gevaar dat het virus zich ongecontroleerd verspreidt.
Verboden
In alle noodverordeningen COVID-19 staan de volgende, limitatieve, verboden opgesomd:
- Het is verboden om openbare samenkomsten en vermakelijkheden als bedoeld in artikel 174 van de Gemeentewet, samenkomsten in voor het publiek toegankelijke gebouwen en bijbehorende erven en samenkomsten in besloten sfeer te laten plaatsvinden, te (laten) organiseren dan wel te laten ontstaan waar meer dan honderd personen gelijktijdig samenkomen, dan wel aan dergelijke samenkomsten deel te nemen. Dit verbod is niet van toepassing op de dagelijkse gang van zaken in het openbaar vervoer en in gebouwen en bijbehorende erven van overheidsinstellingen en zorginstellingen.
- Het is verboden om een van de volgende inrichtingen geopend te houden:
a. inrichtingen waar ter plaatse eten of drinken wordt verkocht en genuttigd (eet- en drinkgelegenheden), met uitzondering van inrichtingen in bedrijven die niet voor het publiek
toegankelijk zijn (bedrijfskantines en bedrijfscatering) en inrichtingen in hotels ten behoeve van de hotelgasten;
b. sport- en fitnessclubs (sportaccommodaties en sportinrichtingen), waaronder zwembaden, sporthallen en sportvelden;
c. sauna’s;
d. inrichtingen waar bedrijfsmatig gelegenheid wordt gegeven tot het verrichten van seksuele handelingen met of voor een derde tegen betaling of bedrijfsmatig vertoningen van erotischpornografische aard worden aangeboden;
e. coffeeshops, behalve voor zover uitsluitend sprake is van de verkoop, aflevering of verstrekking van softdrugs (afhaalfunctie). - Deze verboden gelden niet voor de hulpdiensten en voor door de waarnemend voorzitter van de veiligheidsregio aangewezen (categorieën van) gevallen.
Inwerkingtreding
Het is goed denkbaar dat nog niet alle veiligheidsregio´s de noodverordening hebben gepubliceerd. Dat nog niet alle noodverordeningen vindbaar zijn, hoeft nog niets te zeggen. Een noodverordening treedt al in werking voordat deze gepubliceerd is. Het kan dus zo zijn dat er al een noodverordening van kracht is voor een bepaalde regio.
Gevolgen
Handelen in strijd met de voorschriften uit de noodverordeningen is strafbaar gesteld in artikel 443 van het Wetboek van Strafrecht. Dit wordt bestraft met hechtenis van ten hoogste drie maanden of een geldboete van de tweede categorie (maximaal €4.350). Ook kan de voorzitter van de veiligheidsregio op grond de Gemeentewet en de Wet veiligheidsregio´s een last onder bestuursdwang of dwangsom opleggen.
Op basis van de Politiewet 2012 en de Wet veiligheidsregio’s treden de politie en de Koninklijke marechaussee op ter handhaving van de noodverordeningen. Daarnaast worden door de voorzitters van de veiligheidsregio´s buitengewoon opsporingsambtenaren (boa´s) en andere door de voorzitters van de veiligheidsregio´s aangewezen toezichthouders belast met de handhaving van de noodverordeningen.
Advies
U doet er goed aan uzelf te houden aan de huidige en toekomstige maatregelen die de overheid afkondigt. Indien u dit niet doet kan dit (grote) financiële of vrijheidsbenemende gevolgen hebben.
Vragen?
Neem voor vragen over dit onderwerp of over andere juridische kwestie gerelateerd aan Corona contact op met een van de specialisten van onze Corona Helpdesk.
Lees hier meer informatie over Corona en de juridische aspecten.
Neem contact op