CEO-fraude, het gebeurt steeds vaker en steeds meer. CEO-fraude is een vorm van oplichting waarbij de fraudeur zich voordoet als een CEO of andere hooggeplaatste persoon binnen een bedrijf en per e-mail opdrachten geeft om met enige spoed hoge bedragen over te maken. Deze fraude beperkt zich niet alleen tot interne betaalverzoeken binnen bedrijven, maar doet zich ook voor tussen handelspartijen.
Onlangs kwam naar buiten dat Bol.com slachtoffer is geworden van CEO-fraude. Bol.com ontving een betalingsverzoek dat deels in Engels, deels in gebrekkig Nederlands was opgesteld en wat veel spellingsfouten bevatte. Bol.com maakte desondanks, zonder nader onderzoek, een bedrag van € 750.000 over in de veronderstelling dat zij aan haar handelspartner Brabantia betaalde. Een soortgelijk geval was aan de orde in een zaak van een van onze advocaten. Waar bij Bol.com alarmbellen hadden moeten afgaan gelet op het opvallend gebrekkige betalingsverzoek, waren de fraudeurs in onderhavig geval een stuk netter te werk gegaan.
De feiten
Partijen hebben met elkaar een koopovereenkomst gesloten. Al één dag nadat partijen voor het eerst met elkaar hebben gecommuniceerd, worden de mailadressen van beide partijen door een fraudeur gemanipuleerd. De verkoper heeft voor het leveren van goederen een drietal facturen verstuurd. Enige tijd later ontvangt de koper een betaalinstructie voor die drie facturen. Deze betaalinstructie is echter afkomstig van de fraudeur. In de betaalinstructie wordt verzocht de betalingen over te maken naar de bankrekening die wordt vermeld in de betaalinstructie. Daarbij wordt aangegeven dat alleen die bankgegevens juist zijn en de eerder vermelde, aan de koper bekende, bankgegevens genegeerd moeten worden. Er wordt vervolgens ruim € 215.000 betaald op het bankrekeningnummer dat in de betaalinstructie staat. Dit geld bereikt echter nooit de verkoper.
De betaalinstructie van de fraudeur was nauwelijks van echt te onderscheiden. Zo maakte de fraudeur gebruik van het bedrijfslogo, de adresgegevens en firmastempel van het bedrijf. De betaalinstructie bevatte ook haar naam, de juiste factuurnummers en factuurbedragen. Daarnaast verwees de fraudeur naar de tussen partijen overeengekomen opeisbaarheid van de bedragen. Op basis van deze informatie heeft de koper niet getwijfeld aan de authenticiteit van de betaalinstructie. Zij stelt dan ook dat zij bevrijdend heeft betaald.
Oordeel rechtbank
De rechtbank stelt voorop dat een geldschuld een brengschuld is. Bij een betaling per bank betreft de plaats van betaling de bank die is aangewezen door schuldeiser. De koper dient er dus voor te zorgen dat de betaling op de rekening van de schuldeiser wordt bijgeschreven. Dat de koper van mening is dat zij gerechtvaardigd mocht vertrouwen op de betaalinstructie, is onvoldoende om de verkoper aan de inhoud van die betaalinstructie te binden. Daar komt bij dat verkoper de facturen tevens per post heeft toegezonden. Dat de koper vervolgens is afgegaan op de digitaal verstuurde betaalinstructie, is een risico dat voor rekening van de koper komt. Er is niet gebleken dat de verkoper zodanig onzorgvuldig is geweest dat de gevolgen voor haar rekening dienen te komen. Van bevrijdende betaling is daarom geenszins sprake en koper dient alsnog de facturen van verkoper te betalen.
Conclusie
Fraudeurs gaan tegenwoordig geraffineerd te werk, waarbij fraude niet eenvoudig te ontdekken valt. Een beroep op gerechtvaardigd vertrouwen wordt niet snel gehonoreerd. Dit leidt ertoe dat de schuldenaar het bedrag vervolgens nogmaals dient te betalen. Om de kans op fraude te verkleinen, is het van belang om scherp te blijven op facturen en betalingsverzoeken. Een verzoek om urgente betaling of een gewijzigd rekeningnummer kan duiden op fraude. Controleer altijd het e-mailadres en de bankgegevens en neem bij enige twijfel altijd telefonisch contact op met de contactpersoon.
Vragen?
Heeft u naar aanleiding hiervan vragen, neem dan contact op met Jos Hendrickx of een van onze andere ondernemingsrechtspecialisten.
Neem contact op