Tijdens een fotoshoot voor een woonwinkel ging ook een verkoopmedewerkster op de foto. Enige tijd later nam zij ontslag en ging voor een concurrent werken. Mag de woonwinkel haar foto dan toch in een brochure blijven gebruiken? Nee, oordeelde de rechtbank Groningen. Dat levert strijd op met haar portretrechten. We zetten in dit blog uit hoe dat juridisch zit en geven een tip om dergelijke geschillen zo veel mogelijk te voorkomen.
De zaak in het kort
Een keer of acht per jaar brengt Meubelhallen Kolham, een grote woonwinkel in de provincie Groningen, een brochure uit. Rond 2017 vond daar een professionele fotoshoot voor plaats. Ook een verkoopmedewerkster van de onderneming ging op de foto.
In 2018 trad de medewerkster uit dienst en ging zij voor een concurrent werken. In december 2019 kwam een nieuwe brochure uit met daarin één van de foto’s met de oud-medewerkster.
Nadat de woonwinkel daar op was gewezen, werd de foto direct uit de digitale brochure verwijderd. Maar de oud-medewerkster vorderde daarnaast een schadevergoeding van € 7.000 omdat er volgens haar inbreuk was gemaakt op haar portretrechten.
Portretrechten: redelijk belang
Op grond van het portretrecht kan men in sommige gevallen het gebruik van een foto waar hij op staat verbieden. In dit geval ging het om een foto die niet in opdracht van de medewerkster was gemaakt, maar op initiatief van de woonwinkel. De geportretteerde heeft dan geen absoluut recht en kan dus niet in alle gevallen het gebruik van de foto verbieden. Er kan alleen tegen het gebruik worden opgekomen als er sprake is van een redelijk belang.
Zo’n redelijk belang kan gelegen zijn in het feit dat de foto schadelijk is voor de reputatie of de goede naam van de geportretteerde. Bij bekende personen kan er ook sprake zijn van een redelijk belang als hun foto wordt gebruikt zonder vergoeding (zie ook hier onze weblog over Max Verstappen).
Het oordeel van de rechtbank
Volgens de medewerkster bestaat het redelijk belang eruit dat zij inmiddels werkzaam was bij een concurrent en niet meer geassocieerd wenste te worden met (producten van) haar voormalig werkgever. De woonwinkel voerde verweer en stelde dat het voor de medewerkster duidelijk was waar de fotoshoot toe diende. Daardoor zou de medewerkster afstand hebben gedaan van haar portretrechten.
De rechtbank Groningen die zich over de zaak boog ging daar niet in mee en stelde de medewerkster in het gelijk. De rechtbank stelt voorop dat het niet ging om een ingehuurd fotomodel, maar om een verkoopmedewerkster die bereid was om zich te laten portretteren ten behoeve van het bedrijf waar zij toen werkzaam was. Volgens de rechtbank mocht de woonwinkel er niet zomaar van uitgaan dat de oud-medewerkster in het geheel afstand had gedaan van haar portretrechten, maar was het in dit geval noodzakelijk om te verifiëren of de medewerkster ook na haar uitdiensttreding nog kon instemmen met het gebruik van haar foto. Door dat na te laten, zijn de portretrechten geschonden.
Wat ons betreft is dat juridisch iets te kort door de bocht. Want de rechtbank beoordeelt alleen of er toestemming is gegeven, maar niet of de oud-medewerkster een redelijk belang heeft. Bij gebreke van een dergelijk belang hoefde de woonwinkel niet over de toestemming van de medewerkster te beschikken.
De rechtbank gaat in ieder geval niet mee in het standpunt van de oud-medewerkster dat zij er belang bij heeft om niet langer geassocieerd te worden met haar voormalig werkgever. Want, zo valt in het vonnis te lezen, zij is geen beroemd persoon die rechtstreeks aan de woonwinkel of aan de concurrent kan worden gekoppeld. Mede daardoor blijft in deze zaak de schade voor de woonwinkel relatief beperkt. Van het gevorderde bedrag van € 7.000 wordt slechts € 500 toegewezen.
Tip: maak afspraken over foto’s
Om de kans op dergelijke geschillen te verkleinen, kunnen er afspraken worden gemaakt over het gebruik van foto’s. Zulke afspraken worden ook wel eens aangeduid met een ‘quitclaim’.
Dat is in alle gevallen goed, maar helemaal als het gaat om campagnes voor producten of diensten waar de geportretteerde later wel eens spijt van zou kunnen krijgen. Denk bijvoorbeeld aan een model dat er later minder gelukkig mee is als hij staat afgebeeld in een konijnenpak in een brochure voor een dierenwinkel. Of indien men het toch niet goed vindt voor het imago als er nog altijd foto’s circuleren in klederdracht met blonde vlechten in een alpenweide en een pot zuivel in de hand.
Meer weten?
Meer weten over het gebruik van foto’s of portretrechten? Ons team van intellectuele eigendomsrechtspecialisten staat voor u klaar.
De uitspraak is hier te vinden.
Neem contact op