Sinds 2018 houdt Clairfort u op de hoogte over de mogelijke aanbestedingsplicht voor woningcorporaties en het verschil van inzicht dat hierover bestaat tussen de Europese Commissie en Nederland. In deze blog wordt u geïnformeerd over de meest actuele ontwikkeling op dit gebied.
De laatste ontwikkeling
Aanleiding voor deze update over de (Europese) aanbestedingsplicht voor woningcorporaties is de publicatie van het periodieke pakket inbreukbeslissingen door de Europese Commissie op 9 juni 2021. Dit pakket bevat de (gerechtelijke) stappen die de Europese Commissie onderneemt tegen lidstaten die hun verplichtingen uit hoofde van het EU-recht niet zijn nagekomen. Nederland heeft een formeel verzoek ontvangen om de Nederlandse wet- en regelgeving inzake woningcorporaties in overeenstemming te brengen met het EU-aanbestedingsrecht.
Concreet betekent dit dat de Europese Commissie bij haar standpunt blijft dat Nederlandse woningcorporaties aanbestedingsplichtig zijn en dat Nederland twee maanden de tijd heeft om stappen te ondernemen om op dit punt aan de EU-regels te gaan voldoen. Anders kan de Europese Commissie de zaak voorleggen aan het Europese Hof.
Achtergrond
De Europese Commissie en Nederland staan al jaren lijnrecht tegenover elkaar als het gaat om de vraag of woningcorporaties gekwalificeerd moeten worden als ‘publiekrechtelijke instellingen’ en daarmee of zij ‘aanbestedende diensten’ zijn in de zin van het EU-aanbestedingsrecht. De Europese Commissie is van mening dat het antwoord op deze vragen bevestigend luidt, wat tot gevolg zou hebben dat woningcorporaties verplicht zijn hun opdrachten (Europees) aan te besteden. Nederland meent daarentegen dat woningcorporaties niet voldoen aan de cumulatieve criteria uit artikel 2 lid 4 van de Richtlijn 2014/24/EU (Aanbestedingsrichtlijn) en artikel 1.1 van de Aanbestedingswet 2012 om als publiekrechtelijke instelling aangemerkt te worden. Van een (Europese) aanbestedingsplicht zou daarom geen sprake zijn.
Het verschil van inzicht spitst zich toe op de vraag of het beheer van woningcorporaties onder toezicht staat van de Nederlandse Staat. In 2001 oordeelde het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen in een arrest over Franse woningcorporaties dat het toezichtcriterium zo moet worden uitgelegd dat de overheid in staat is om beslissingen (van bijvoorbeeld woningcorporaties) op het gebied van overheidsopdrachten te beïnvloeden. Nederland is de mening toegedaan dat dit arrest geen gevolgen heeft voor de Nederlandse praktijk. De toezichthoudende taken van de overheid op woningcorporaties, zoals die zijn neergelegd in de Woningwet, zouden in Nederland niet zo ver gaan dat de overheid de beslissingen van woningcorporaties op het gebied van overheidsopdrachten kan beïnvloeden.
Stand van zaken
Desalniettemin is en blijft de Europese Commissie een andere mening toegedaan. Om een einde te maken aan de Nederlandse praktijken heeft zij met de verzending van een aanmaningsbrief in december 2017 een inbreukprocedure tegen Nederland gestart. Een tweede aanmaningsbrief ontving Nederland in januari 2019. De rust leek daarna te zijn wedergekeerd, tót 9 juni 2021. De Europese Commissie heeft een nieuwe (vervolg)stap gezet in de inbreukprocedure door Nederland een met redenen omkleed advies te sturen. Nederland krijgt twee maanden de tijd stappen te ondernemen om aan de voorschriften die voortvloeien uit het EU-aanbestedingsrecht te voldoen. Indien geen gevolg wordt gegeven aan dit met redenen omkleed advies, dan kan de Europese Commissie de zaak voorleggen aan het Hof van Justitie van de Europese Unie. Het laatste woord is er dus allicht nog niet over gezegd.
Vragen?
Zoals in eerdere blogs al aan bod is gekomen, kunnen woningcorporaties op verschillende manieren inspelen op een eventuele aanbestedingsplicht. Wilt u daar mee over weten, neem dan contact op met de (aanbestedingsrecht)specialisten van Clairfort. Zij hebben ruime ervaring met het opstellen van aanbestedingsstrategieën, de voorbereiding en begeleiding van aanbestedingen en het opstellen van overeenkomsten voor opdrachten.
Neem contact op