De IE-rechtelijke bescherming van … Barbie

In de blogreeks ‘de IE-rechtelijke bescherming van …’ lichten we toe op welke manier het intellectuele eigendomsrecht bescherming kan bieden aan een specifiek product of een bepaalde dienst. Wij beginnen met Barbie. Van zuurstokroze kleding op de roze loper en in het straatbeeld, foto’s in poppendozen in bioscopen tot ‘#Kenough’ op social media, de hype rondom de nieuwe Barbie-film was niet te missen. Hoewel de Barbiepop al decennia bestaat, is zij weer helemaal terug van weggeweest. In dit blog bespreken we op welke manier Barbie bescherming geniet van het intellectuele eigendomsrecht.

Barbie als merk

Zowel het woord ‘Barbie’ als het Barbie-logo zijn beschermd door het merkenrecht. Ook verwante namen zoals ‘Ken’ en het in de film geïntroduceerde ‘Kenough’ zijn als merk geregistreerd door Mattel, het bedrijf achter Barbie. Aanvankelijk was het merk ‘Barbie’ alleen geregistreerd voor poppen, maar door de jaren heen is het aantal producten waar het merk bescherming voor biedt uitgebreid naar onder andere kleding en sierraden. Om gebruik te kunnen maken van de merken zal in de meeste gevallen een licentie verkregen moeten worden van Mattel.

Octrooirechtelijke bescherming van Barbie

In het verleden zijn er ook octrooien verleend voor de Barbiepoppen. Het eerste octrooi werd in 1961 verleend in Amerika voor de constructie van de Barbiepop. Niet veel later werden er ook octrooien verleend in verband met de mogelijkheid om de ledematen van de Barbiepop op levensechte wijze te kunnen laten bewegen. Aangezien het octrooirecht maar 25 jaar bescherming biedt, zijn deze octrooien inmiddels vervallen.

Barbie als model(recht)

De vormgeving van een product kan beschermd worden door het modelrecht. Ook kan het modelrecht bijvoorbeeld bescherming bieden aan de ontwerpen van accessoires die bij de Barbiepop horen, zoals het bekende Barbie ‘dreamhouse’. Mattel heeft een groot aantal aanvragen ingediend. Veel ervan zijn verlopen, maar bijvoorbeeld dit model van de Barbiepop is nog altijd geldig in de EU. In 2021 heeft Mattel daarnaast met succes de registratie van een Europees model voor een poppenhoofd door een Chinese fabrikant tegen kunnen houden. Mattel heeft daarvoor succesvol aangevoerd dat het hoofd van de Barbiepop in de weg stond aan de nieuwheid en het eigen karakter van het aangevraagde model.

Auteursrecht & Barbie

Naast het modelrecht kan de vormgeving van de poppen en -accessoires naar Nederlands recht ook door het auteursrecht beschermd worden, zolang er voldoende creatieve keuzes zijn gemaakt. Daarnaast speelt het auteursrecht een aanzienlijke rol in de totstandkoming van de Barbie-film. Zo komen er bijvoorbeeld auteursrechten toe aan de scenarioschrijvers, aan de regisseur, aan de kledingontwerpers en de decorbouwers. (Wel zal (kort samengevat) per werk eerst onderzocht moeten worden waar deze voor het eerst te koop zijn aangeboden en of ze in dat land ook zijn beschermd.) Naast het auteursrecht spelen naburige rechten ook een rol bij het maken van de film. Zo kunnen acteurs naar Nederlands recht geen beroep doen op het auteursrecht, maar wel op naburige rechten die aan het toekomen als uitvoerend kunstenaars.

Meer weten? Vraag het aan onze ‘Toy lawyers’!

Meer weten over intellectuele eigendomsrechten en of uw product of dienst ook valt te beschermen? Ons team van intellectuele eigendomsrechtspecialisten staat voor u klaar. De Toy Lawyers van Clairfort treden regelmatig op voor ondernemingen uit de speelgoedbranche.