In de blogreeks ‘de IE-rechtelijke bescherming van …’ lichten we toe op welke manier het intellectuele eigendomsrecht bescherming kan bieden aan een specifiek product of een bepaalde dienst.
Het is alweer 75 jaar geleden sinds de eerste Formule 1 Grand Prix werd verreden op het iconische circuit van Silverstone in Engeland. Sinds die eerste race heeft deze steeds populairder wordende autosport veel ontwikkelingen doorgemaakt. Om de snelste en beste auto van het veld te hebben, investeren de teams voortdurend in het ontwikkelen van de snelste en meest geavanceerde auto’s. In deze blog lichten we de cruciale rol van intellectuele eigendomsrechten bij de toenemende populariteit van en de voortdurende innovaties in de Formule 1 verder toe.
Bedrijfsgeheimen
Informatie wordt als een bedrijfsgeheim aangemerkt en beschermd als deze slechts bij een zeer beperkte groep bekend is, het handelswaarde bezit en er redelijke maatregelen worden genomen om het geheim te houden. Onder andere de racestrategieën kunnen als bedrijfsgeheimen kwalificeren. Teams gebruiken bijvoorbeeld termen als ‘plan A’ of ‘plan B’ over de boardradio om strategieën geheim te houden. Daarnaast kunnen teams ervoor kiezen om bepaalde technische kennis als bedrijfsgeheim te behandelen.
Dat bedrijfsgeheimen een cruciale rol spelen binnen de Formule 1, bleek uit het Spygate-schandaal in 2007. McLaren werd beschuldigd van het verwerven van honderden pagina’s aan technische kennis over de Ferrari-raceauto via een oud-medewerker van Ferrari. Dit leidde uiteindelijk tot een boete van 100 miljoen dollar en uitsluiting van het constructeurskampioenschap van 2007.
Merkenrecht
Alles behalve geheim, zijn de merken in de Formule 1. Onder andere de termen “F1” en “Formula 1” zijn geregistreerd als woordmerken en beeldmerken. Door actief te handhaven wordt de exclusiviteit en het onderscheidend vermogen van de merken gewaarborgd en wordt er voorkomen dat de Formule 1-merken verworden tot soortnamen. Zo werden recentelijk diverse online content creators gewaarschuwd over het ongeoorloofde gebruik van de Formule 1 beeld- en woordmerken in hun accountnamen en video’s.
Niet alleen de overkoepelende termen worden door het merkenrecht beschermd. Ieder afzonderlijk Formule 1 team beschikt natuurlijk ook over haar eigen merken, zoals Red Bull, Mercedes en Ferrari. Naast dat deze teamnamen als merk beschermd zijn, kunnen ook de logo’s en bepaalde kleurstellingen beschermd worden door het merkenrecht.
Modelrechten
Het modelrecht beschermt de industriële vormgeving van onder andere de Formule 1 auto’s en onderdelen daarvan, zoals de voorvleugels en het stuur. Ook de helmen van de coureurs kunnen door het modelrecht worden beschermd. Het registreren van modelrechten biedt teams niet alleen bescherming, maar ook commerciële mogelijkheden. De Teams kunnen licenties verstrekken voor het gebruik van de modellen in merchandise, zoals speelgoedauto’s.
Auteursrechten en naburige rechten
Formule 1 kan alleen via specifieke zenders gekeken worden. Dit komt onder andere door de auteursrechten en naburige rechten die op het beeldmateriaal en de uitzendingen rusten. In Nederland heeft bijvoorbeeld ViaPlay een exclusieve licentie om de races uit te zenden. Naast beeldmateriaal en uitzendingen, kunnen bepaalde ontwerpen, zoals kleding en trofeeën, beschermd worden door het auteursrecht. Een voorbeeld hiervan deed zich voor tijdens de Grand Prix van Austin in 2024, waar de aangekondigde trofeeën niet werden uitgereikt. Achteraf bleek dat deze trofeeën mogelijk inbreuk maakten op het auteursrecht van een kunstenaar. Om de omvang van de mogelijke inbreuk te beperken, werd er besloten de trofeeën niet uit te reiken.
Portretrechten
Formule 1-coureurs zijn wereldwijde bekendheden. Hun portretrechten beschermen hen tegen ongeoorloofd commercieel gebruik van hun portret. Ook het gebruik van een look-a-like kan het portretrecht van een Formule 1-coureur schenden. Dit bleek uit de bekende rechtszaak tussen Max Verstappen en Picnic.
Octrooien
Ondanks de constante innovatie in de Formule 1, zijn de teams vaak terughoudend met het aanvragen van octrooien. Octrooiregistraties worden namelijk openbaar gepubliceerd, wat voor bepaalde (concurrentie)gevoelige informatie niet altijd wenselijk is.
Toch kunnen octrooien een belangrijke rol spelen voor de Formule 1. Een voorbeeld hiervan is het octrooi op de ‘halo’. De ‘halo’ is een veiligheidsbeugel die rondom en boven de cockpit van de auto wordt geplaatst en het hoofd van de coureur dient te beschermen bij een ongeluk. Toen de halo werd toegepast – en zelfs verplicht werd – op Formule 1-auto’s, is er een geschil ontstaan tussen de uitvinder en de FIA. De uitvinder was van mening dat er inbreuk werd gemaakt op zijn octrooi. Dit geschil eindige uiteindelijk in een schikking.
Meer weten?
Meer weten over intellectuele eigendomsrechten en of uw product of dienst ook valt te beschermen? Ons team van intellectuele eigendomsrechtspecialisten staat voor u klaar.
Neem contact op