In een procedure tussen de Rabobank en 29 werknemers stond de vraag centraal of de Rabobank mocht besluiten de leaseauto niet langer ter beschikking te stellen aan werknemers die minder dan 20.000 zakelijke kilometers per jaar reden. De rechter oordeelde dat de leaseauto als arbeidsvoorwaarde dient te worden gekwalificeerd en dat de werknemers het recht op het rijden van een leaseauto moesten behouden.
Casus
In 2016 zijn alle lokale banken van de Rabobank gefuseerd naar één Rabobank, waardoor alle werknemers nu in dienst zijn van die Rabobank. De lokale banken hanteerden verschillende regels met betrekking tot het recht op een leaseauto. De Rabobank hanteert een leaseregeling op basis waarvan werknemers die meer dan 20.000 zakelijke kilometers per jaar maken, recht hebben op een leaseauto. In lijn met deze regeling heeft de Rabobank een aantal werknemers laten weten dat zij niet langer van de leaseauto gebruik mochten maken. Sommigen van deze werknemers reden al meer dan 30 jaar een leaseauto van de Rabobank. 29 werknemers waren het niet eens met deze beslissing. Zij wendden zich tot de kantonrechter in Amsterdam met de vraag of de Rabobank hiertoe zomaar kon besluiten.
Leaseauto als arbeidsvoorwaarde?
Ten eerste is van belang of de leaseregeling dient te worden aangemerkt als een arbeidsvoorwaarde. De werknemers stellen dat sprake is van een arbeidsvoorwaarde, omdat het onderdeel is geweest van de onderhandelingen over het sluiten van de arbeidsovereenkomst. Ook hebben de werknemers een groot financieel belang bij behoud van een leaseauto. Volgens de Rabobank is er geen sprake van een arbeidsvoorwaarde, maar van een regeling waaraan werknemers geen permanent en onvoorwaardelijk recht op een leaseauto kunnen ontlenen.
De werkgever dient bij eenzijdige wijziging van een arbeidsvoorwaarde een zwaarwichtig bedrijfsbelang te hebben dat de wijziging rechtvaardigt. Daarbij zijn alle omstandigheden van het geval relevant. De Rabobank voert een viertal redenen aan ter onderbouwing van het zwaarwichtige bedrijfsbelang. Ten eerste stelt zij dat de wijziging noodzakelijk is om financieel gezond te blijven en met anderen te concurreren. Daarnaast stelt de Rabobank dat het wenselijk is de arbeidsvoorwaarden voor alle werknemers te harmoniseren. Ook het verminderen van de CO2-uitstoot en de veranderende arbeidspatronen, te weten meer thuiswerken, voert de Rabobank aan als redenen voor deze wijziging.
Oordeel rechter
De rechter oordeelt dat wel degelijk sprake is van een arbeidsvoorwaarde. Het inleveren van de leaseauto dient dan te worden gekwalificeerd als een eenzijdige wijziging van de arbeidsvoorwaarde. Met sommige werknemers is in de arbeidsovereenkomst een eenzijdig wijzigingsbeding overeengekomen. De rechter toetst daarom of de Rabobank een beroep kon doen op dit beding. Immers, de toets voor wijziging van arbeidsvoorwaarden zal voor de werknemers zonder wijzigingsbeding zwaarder uitvallen. Hieraan wordt niet toegekomen als een wijziging op basis van het eenzijdig wijzigingsbeding al niet gerechtvaardigd is.
De rechter is van oordeel dat hetgeen door de Rabobank wordt aangevoerd geen zwaarwichtig belang oplevert op grond waarvan de arbeidsvoorwaarde eenzijdig kan worden gewijzigd. De financiële situatie van de Rabobank brengt niet met zich mee dat ingrijpen noodzakelijk is. Daarnaast is het verschil in arbeidsvoorwaarden een logisch gevolg van de fusie in 2016 en zullen de verschillen in de arbeidsvoorwaarden van verschillende werknemers door verloop kleiner worden. Ook de vermindering van CO2-uitstoot en veranderende arbeidspatronen maken niet dat de Rabobank een gerechtvaardigd belang heeft bij wijziging van de arbeidsvoorwaarde. Naar het oordeel van de rechter behouden de werknemers het recht op de leaseauto.
Conclusie
De werkgever dient terughoudend te zijn in het eenzijdig wijzigen van de arbeidsvoorwaarden. Hiertoe kan enkel worden overgegaan indien dit gerechtvaardigd is wegens zwaarwegende bedrijfsbelangen. Hoewel de werkgever enige vrijheid toekomt bij het inrichten van haar onderneming, zal de rechter niet snel oordelen dat hiervan sprake is.
Vragen?
Heeft u vragen over het eenzijdig wijzigen van arbeidsvoorwaarden? Neem dan gerust contact op met onze advocaten van de sectie Arbeidsrecht.
De uitspraak is hier te lezen.
Neem contact op