Wie de afgelopen weken het nieuws heeft gevolgd zal niet ontgaan zijn dat het slecht gaat met Co-Med en dat deze commerciële huisartsenketen op het randje van faillissement balanceert. Zeker nu de zorgverzekeraars recentelijk in een gezamenlijke gecoördineerde actie hebben besloten om de betalingen aan Co-Med op te schorten. Als gevolg hiervan dreigen 50.000 mensen zonder huisarts te komen zitten. De gang van zaken bij Co-Med roept (opnieuw) de vraag op of er ruimte moet zijn voor commerciële partijen in de zorg. In dit blog probeer ik een genuanceerd antwoord te geven op deze vraag.
Gang van zaken bij Co-Med
Co-Med is een commerciële partij die in 2019 door een ex huisarts en diens zakenpartner is opgericht en vanaf dat moment huisartsenpraktijken is gaan overnemen. Co-Med is dus niet, zoals veel mensen denken, een private equity firma met achterliggende investeerders en ruime ervaring en expertise in het investeren in verschillende sectoren.
Co-Med zag al snel het gat dat veroorzaakt wordt door het feit dat er steeds minder animo onder huisartsen is om praktijkhouder te zijn. Hierdoor hebben huisartsen die met pensioen willen (zeker in bepaalde regio’s) steeds meer moeite om een opvolger te vinden aan wie ze de praktijk kunnen overdragen. Het gebrek aan animo om praktijkhouder te worden komt onder meer door de toenemende regeldruk en doordat het vak van huisarts steeds zwaarder is geworden. Dit laatste is mede het gevolg van de lange wachtlijsten voor veel medisch specialistische zorg waardoor patiënten vaker ‘bij de huisarts blijven hangen’. Eer rol als waarnemer zonder de last van een eigen praktijk wordt daardoor een aantrekkelijk(er) alternatief.
Co-Med heeft de afgelopen jaren circa 10 praktijken overgenomen en aanvankelijk werden haar activiteiten door de zorgverzekeraars toegejuicht omdat er voor hen een probleem werd opgelost. Zorgverzekeraars zijn namelijk verplicht om huisartsenzorg te waarborgen.
Onderdeel van het business model van Co-Med was om zoveel mogelijk patiënten aan de overgenomen praktijken toe te voegen omdat er door zorgverzekeraars voor iedere patiënt een vaste vergoeding wordt betaald. Zo had Co-Med praktijken met wel 9000 patiënten terwijl de gemiddelde praktijk 2000 a 3000 patiënten heeft. Daarnaast probeerde Co-Med de zorg zoveel mogelijk te digitaliseren. Patiënten stonden hierdoor soms voor gesloten praktijken waar geen dokter meer aanwezig was. Dit terwijl Co-Med aanzienlijke winsten wist te realiseren door haar wijze van bedrijfsvoering. Het gevolg was dat patiënten, medewerkers en andere stakeholders logischerwijze zeer ontevreden waren.
Is er nog ruimte voor commerciële partijen in de zorg?
Op basis van de gang van zaken bij Co-Med lijkt het op het eerste gezicht dan ook niet gek om te concluderen dat er helemaal geen ruimte zou moeten zijn voor private partijen in de zorg en dat winst maken en goede zorg leveren niet samen gaan. Naar mijn idee is deze conclusie echter te absoluut en zou er binnen randvoorwaarden ruimte moeten zijn voor bepaalde commerciële partijen in de zorg. Mijn standpunt is gebaseerd op de volgende overwegingen.
In de eerste plaats is de huisartsenzorg al commerciële zorg, in die zin dat huisartsen winst mogen maken en dat ook doen. Het is daarom dus niet zo dat winst maken en goede zorg per definitie niet samengaan. Daarnaast kan de opvolgingsproblematiek in de huisartsenzorg naar mijn inschatting niet op korte termijn op een andere wijze worden opgelost. De oorzaken die aan deze problematiek ten grondslag liggen zijn daarvoor te complex. Dit betekent niet dat hieraan niet met man en macht gewerkt moet worden maar houdt wel in dat in principe met een open blik moet worden gekeken naar alternatieve oplossingen. Ook als deze in een ideale wereld mogelijk niet als oplossing in aanmerking zouden komen.
Als er ruimte wordt geboden aan commerciële partijen in de zorg dan zouden hiervoor naar mijn idee alleen commerciële partijen in aanmerking moeten komen die: i) een lagere rendementseis op het geïnvesteerd vermogen hanteren dan de meeste private equity partijen thans doen; ii) een langere investeringshorizon hebben dan gemiddeld (dus meer dan 5 jaar); en iii) een trackrecord hebben van succesvolle investeringen en bewezen kennis en ervaring hebben in de zorgsector of andere maatschappelijke sectoren.
Daarnaast is het naar mijn idee zinvol als er meer concrete wettelijke eisen worden gesteld aan de huisartsenzorg. Een van de redenen waarom het bij Co-Med mis kon gaan is gelegen in het feit dat niet voldoende duidelijk is vastgelegd wat er onder goede huisartsenzorg moet worden verstaan. Hierdoor kon er bij Co-Med door de toezichthouders niet worden ingegrepen. Op dit moment zijn er geen duidelijke wettelijke normen voor de bereikbaarheid en is er geen grens aan de praktijkomvang van een huisarts. Door meer concrete eisen aan de huisartsenzorg te stellen kan voorkomen worden dat commerciële partijen de huisartsenzorg uithollen ten gunste van hun eigen financiële gewin.
Tenslotte zou ook kunnen worden gekeken naar de bekostiging van de huisartsenzorg. Door deze anders te organiseren zouden bepaalde ongewenste prikkels mogelijk kunnen worden weggenomen.
Wat dan hopelijk ontstaat is een systeem waarin investeringen van commerciële partijen, die op zoek zijn naar een duurzame investering met een verantwoord rendement, mogelijk zijn. Binnen dit systeem kunnen deze partijen dan met hun ervaring en expertise eraan bijdragen dat de (organisatie van de) niet inhoudelijke zorg efficiënter georganiseerd wordt en dat de zorg daarnaast gemoderniseerd wordt op die terreinen waar dat mogelijk is. Indien dit goed gebeurt, leidt dit tot betere dienstverlening aan de patiënt.
Het lijkt me zinvol als een aantal direct betrokkenen om de tafel gaat zitten om aan elkaar te wennen en te zien hoe een en ander op een verantwoorde wijze georganiseerd zou kunnen worden. Het zou mooi zijn als al deze stakeholders met een integraal plan van aanpak komen dat ook de door politiek wordt gesteund.
Vragen?
Heeft u vragen over deze blog of het ondernemingsrecht? Neem dan gerust contact op met één van onze specialisten van het Team Ondernemingsrecht en M&A.
Neem contact op