Bent u bestuurder of aandeelhouder van een rechtspersoon en vermoedt u wanbeleid binnen uw organisatie? Dan kan het recht van enquête uitkomst bieden. In deze blog wordt uiteengezet welke voorwaarden verbonden zijn aan het instellen van een enquêteprocedure en wat de reikwijdte daarvan is.
Het wettelijke recht van enquête omvat de mogelijkheid tot het laten instellen van een onderzoek naar het beleid en de gang van zaken van een rechtspersoon. De enquête heeft als doel de gezonde verhoudingen tussen diverse stakeholders te herstellen, openheid van zaken te verschaffen en vast te stellen wie verantwoordelijk is voor mogelijk wanbeleid binnen de rechtspersoon. Het enquêteverzoek moet worden ingediend bij de Ondernemingskamer (OK) van het Gerechtshof Amsterdam.
Tot het indienen van een het enquêteverzoek zijn onder meer bevoegd de aandeelhouders (waaronder mede begrepen certificaathouders)* , de rechtspersoon zelf en werknemersorganisaties. Het recht van enquête kan ook aan de ondernemingsraad toekomen, mits dat in de statuten van de rechtspersoon is vastgelegd of is afgesproken met de ondernemer.
Waarschuwingsplicht
Voordat een enquêteverzoek kan worden ingediend, moet de verzoeker hebben voldaan aan de zogenoemde waarschuwingsplicht. Deze waarschuwingsplicht houdt in dat de verzoeker schriftelijk zijn bezwaren tegen het beleid en de gang van zaken kenbaar maakt. Daarbij dient de rechtspersoon in de gelegenheid te worden gesteld om binnen een redelijke termijn op de bezwaren te reageren. Dit om te voorkomen dat de rechtspersoon onverwachts met een enquêteprocedure wordt geconfronteerd.
Toetsingskader enquête
Indien de OK het enquêteverzoek in behandeling neemt, dan wordt eerst getoetst of er een onderzoek moet plaatsvinden naar het beleid en de gang van zaken van de rechtspersoon. Alleen wanneer er een behoorlijke kans is dat bij nader onderzoek zal blijken dat sprake is van wanbeleid (‘gegronde redenen om te twijfelen aan een juist beleid’), wijst de OK het verzoek toe. Van wanbeleid is sprake indien een ondernemer heeft gehandeld ‘in strijd met de elementaire beginselen van verantwoord ondernemerschap’. De enkele schending van een vennootschapsrechtelijke norm is echter niet voldoende voor het aannemen van wanbeleid. Het moet gaan om een ernstig verwijtbare schending van de betreffende norm. Daarentegen is niet vereist dat het wanbeleid structureel is. Het kan ook een incidentele gedraging betreffen. Voorbeelden van feiten en omstandigheden die wanbeleid kunnen opleveren of aan dat oordeel bijdragen zijn (i) impasse in de besluitvorming, (ii) onbehoorlijke informatievoorziening, (iii) belangenverstrengeling en (iv) onredelijk dividendbeleid.
Voorzieningen
Indien er sprake blijkt van wanbeleid kan de OK voorzieningen treffen, waaronder (i) schorsing of vernietiging van een besluit van bestuurders, commissarissen of de algemene vergadering, (ii) schorsing, ontslag of tijdelijke aanstelling van een (of meer) bestuurder(s), (iii) tijdelijke overdracht van aandelen ten titel van beheer en zelfs (iv) de ontbinding van de rechtspersoon. Met uitzondering van de laatstgenoemde voorziening kan de OK deze voorzieningen ook treffen voorafgaand aan of gedurende het onderzoek naar mogelijk wanbeleid. De OK kan daarmee dus diep ingrijpen in de rechtspersoon, waardoor het een geschikt middel is om conflicten binnen (de organen van) de rechtspersoon op te lossen.
Vragen?
Heeft u vragen over dit onderwerp of bent u benieuwd naar de kans van slagen van een enquêteverzoek in uw situatie? Neem dan vrijblijvend contact op met onze advocaten ondernemingsrecht.
*Mits zij – bij een besloten vennootschap met een geplaatst kapitaal van maximaal € 22,5 miljoen- alleen of gezamenlijk ten minste 10% van het geplaatste kapitaal te vertegenwoordigen of rechthebbende(n) zijn op een bedrag van aandelen of certificaten daarvan tot een nominale waarde van € 225.000 of zoveel minder als de statuten bepalen. Bij besloten vennootschappen met een hoge geplaatst kapitaal, naamloze vennootschappen, coöperaties, verenigingen of onderlinge waarborgmaatschappijen geldt een afwijkende drempel.
Neem contact op