Woningcorporaties opgelet! De Europese Commissie neemt het standpunt in dat woningcorporaties publiekrechtelijke instellingen zijn die op grond van de EU-regelgeving verplicht zijn om opdrachten aan te besteden. De Europese Commissie is daarover onlangs een inbreukprocedure gestart tegen de Nederlandse Staat. In dit blog wordt u op de hoogte gebracht over de actualiteiten rondom de aanbestedingsplicht voor woningcorporaties en wordt voor u in beeld gebracht welke gevolgen de ontwikkelingen voor woningcorporaties kunnen hebben.
Huidige situatie
Woningcorporaties in Nederland zijn tot nu toe niet aanbestedingsplichtig. In de praktijk kiezen zij er desondanks al regelmatig voor om hun opdrachten volgens de regels van het aanbestedingsrecht aan te besteden. Een voorbeeld is de aanbesteding van een opdracht voor groot onderhoud van de woningvoorraad. Hoewel daartoe dus niet verplicht, verzekeren woningcorporaties zich er met een aanbesteding zoveel mogelijk van dat wordt gekomen tot een inschrijving met de beste ‘prijs – kwaliteitverhouding’ terwijl de procedure zo objectief en transparant mogelijk verloopt.
Inbreukprocedure
Als het aan de Europese Commissie ligt komt er een einde aan de huidige vrijblijvende situatie en zal ervoor moeten worden gezorgd dat Nederland de EU-regels naleeft en handhaaft. Daarom heeft de Europese Commissie 8 december jl. aangekondigd een formele inbreukprocedure tegen de Nederlandse Staat te starten. Woningcorporaties moeten volgende de Europese Commissie voortaan worden aangemerkt als publiekrechtelijke instellingen die aanbestedingsplichtig zijn.
Criteria aanbestedingsplicht
Wanneer is sprake van een Publiekrechtelijke instelling die aanbestedingsplichtig is? In de Aanbestedingsrichtlijn en de Aanbestedingswet zijn daarvoor criteria opgesteld:
- Er moet sprake zijn van een instelling met rechtspersoonlijkheid en;
- Deze instelling moet specifiek voorzien in een behoefte van algemeen belang, anders dan van industriële of commerciële aard en;
- Er moet sprake zijn van activiteiten die hoofdzakelijk door de overheid worden gefinancierd, of het toezicht op het beheer ligt bij de overheid, of meer dan de helft van de leden van het bestuur is door de overheid aangewezen.
Als aan bovenstaande criteria is voldaan, vormt dat een sterke aanwijzing dat er sprake is van een publiekrechtelijke instelling die aanbestedingsplichtig is. De vraag is natuurlijk of woningcorporaties als zodanig kwalificeren. Ja, stelt de Europese Commissie. Nee, vindt de Nederlandse regering. Ter onderbouwing stelde de minister van BZK bij de herziening van de Woningwet dat het toezicht op woningcorporaties repressief is. Er is derhalve geen sprake van actief toezicht op het beheer waardoor niet aan het derde criterium is voldaan.
De koepelorganisatie van woningcorporaties, Aedes, ondersteunt het standpunt van de Nederlandse regering en stelt dat woningcorporaties private ondernemingen zijn die zelfstandig hun verantwoordelijkheden invullen en uitvoeren.
Gevolgen voor woningcorporaties
Door de aangekondigde procedure zijn spannende tijden aangebroken voor de Nederlandse regering en woningcorporaties. Tot 8 februari aanstaande heeft de Nederlandse regering de tijd gekregen om een reactie te formuleren.
Afhankelijk van deze reactie en een eventueel daarop volgend formeel verzoek aan de Nederlandse Staat om aan de EU-regelgeving te voldoen, kan de Europese Commissie een volgende fase inzetten. In die fase kan een zaak tegen de Nederlandse Staat aanhangig worden gemaakt bij het Europees Hof teneinde Nederland ertoe te bewegen om de aanbestedingswetgeving op woningcorporaties van toepassing te verklaren.
Voor Woningcorporaties die nog niet aanbesteden kan de inbreukprocedure aanleiding vormen om ongeacht de uitkomst daarvan zekerheidshalve opdrachten nu al aan te besteden volgens de Aanbestedingswet 2012.
Vragen? Neem vrijblijvend contact op.
Wilt u weten of u uw opdracht moet aanbesteden? Neem dan vrijblijvend contact op met Marius Strijker (e-mail).
Update 19-3-2018: Lees in het tweede blog de laatste ontwikkelingen en de reacties van de Minister en Aedes op de ingebrekestelling van de Europese Commissie.
Neem contact op