Op het eerste gezicht lijken de overeenkomsten tussen de stoere rapper en de brave zangeres beperkt tot hun carrière in de muziekindustrie. Maar sinds eind vorige maand hebben ze meer gemeen dan men zou denken. Ze worden namelijk allebei beschuldigd van het putten van al te veel inspiratie uit de nummers van collega’s. Nog een overeenkomst: die collega’s hebben die nummers op hun beurt ook niet helemaal zelf bedacht!
Voor de rapper is het niet de eerste keer dat hij in een juridisch geschil verwikkeld is. Zo had Lil Wayne in het verleden al ruzie met producers en werd hij door de lange arm van de wet in zijn kraag gevat omdat hij met pistolen rondliep. Nu heeft hij een dagvaarding ontvangen van de rapper Rich Rick voor het nummer ‘How to Love’. De Drummer Boyz (wel een beetje 2005, die z achter je naam) hadden namelijk een beat bedacht en toestemming gegeven aan Rich Rick om deze te gebruiken. Daarna gaven ze die toestemming nog een keer, aan Lil Wayne.
Met betrekking tot Leona Lewis kregen zij en haar producer Simon Cowell naar eigen zeggen toestemming van de Zweedse DJ Avicii om zijn nummer ‘Penguin’ te gebruiken voor hun nummer ‘Collide’. Avicii stelt echter dat hij alleen toestemming heeft gegeven voor het gebruik van een bepaald sample uit het nummer. Saillant detail: Avicii heeft Penguin op zijn beurt weer ontleend aan het instrumentale ‘Perpetuum Mobile’, van Penguin Cafe Orchestra.
Kun je eigenlijk wel tegen iemand optreden als die iets gebruikt wat je niet volledig zelf hebt bedacht? Die vraag is niet eenvoudig te beantwoorden. Als jij zelf het nummer van een ander klakkeloos hebt overgenomen, dan zal dat waarschijnlijk niet zo zijn. Maar stel dat je een sample van een ander gebruikt en daar vervolgens zelf allemaal trompetsolo’s en riffjes bij bedenkt. Als zowel het werk van die ander als jouw eigen aanvullingen voldoen aan de vereisten van het auteursrecht (kort gezegd: ze zijn zelf bedacht en getuigen in ieder geval van een klein beetje creativiteit) dan kunnen beiden rechten hebben op het eindresultaat. Dit wordt ook wel mede-auteursrecht genoemd. Op grond daarvan kunnen beide partijen voor hun deel tegen derden optreden. Mocht de zaak van Leona Lewis voor een rechter komen, dan zal deze dus eerst moeten bekijken of Avicii muzikale toevoegingen heeft gedaan bij het nummer ‘Perpetuum Mobile’ en zo ja, of die toevoegingen ook door het auteursrecht worden beschermd. Als dat het geval is, dan kan worden gekeken of die toevoegingen ook voorkomen in Collide.
Ten aanzien van de Lil Wayne-zaak is een aantal scenario’s mogelijk. Het kan zijn dat Rich Rick de rechten op de beat heeft gekocht van de Drummer Boyz. In dat geval had Lil Wayne toestemming moeten krijgen van zijn collega-rapper als (nieuwe) rechthebbende, in plaats van de Drummer Boyz als bedenkers. Ook kan Rich Rick afspraken hebben gemaakt met de Drummer Boyz dat hij als enige gebruik mag maken van die beat. Als blijkt dat zij Lil Wayne eveneens hebben toegestaan om die beat te gebruiken, dan zal Rich Rick de Drummer Boyz vermoedelijk met een dagvaarding om hun oren kunnen slaan vanwege wanprestatie (moeilijk woord voor contractsbreuk). Als Lil Wayne niet bij de afspraak tussen Drummer Boyz en Rich Rick was betrokken en hier ook niets van wist, zal hij naar onze voorlopige inschatting (ondanks ongeoorloofd wapenbezit in het verleden) buiten schot blijven.
Uiteraard zijn wij benieuwd naar de uitkomst, maar ook president Obama zal de ontwikkelingen misschien volgen. De president, die eerder al toegaf dat hij nummers van Lil Wayne op zijn iPod heeft staan, noemde hem enige tijd geleden namelijk met naam en toenaam in zijn speech. De strekking: de kans is aanwezig dat je net zo’n goeie rapper bent als Lil Wayne. De kans is groter dat je dat niet bent, “in which case you need to stay in school”. Of schoolz, om in de taal van de Drummer Boyz te spreken.
Columns eerder gepubliceerd in MusicMaker
Advocaten intellectueel eigendom Evert van Gelderen en Elise Menkhorst publiceren 6 keer per jaar een column over muziek en recht in vaktijschrift MusicMaker. Lees alle columns hier.
Neem contact op