Het kabinet geeft vol gas: Verplicht gasloos bouwen vanaf 1 juli 2018

Op 1 juli 2018 is de Wet voortgang energietransitie (hierna “Wet VET”) in werking getreden. Met de komst van de Wet VET vervalt de gasaansluitplicht voor nieuwbouwwoningen. Gasloos bouwen is het nieuwe uitgangspunt.

Verval gasaansluitplicht voor nieuwbouw en gebied met warmtenet

Het verval van de gasaansluitplicht is geregeld in artikel 10 lid 7 van de Gaswet. De gasaansluitplicht voor een nieuw te bouwen bouwwerk vervalt, tenzij het College van Burgemeester & Wethouders (hierna “B&W”) een gebied aanwijst waarin de gasaansluitplicht wél geldt. Voor grootverbruikers bestaat er nog wel een gasaansluitplicht met betrekking tot nieuwbouw. Daarnaast kunnen B&W een gebied aanwijzen waar de gasaansluitplicht vervalt, omdat zich daar een warmtenet dan wel een andere energie-infrastructuur bevindt of gaat bevinden. Een dergelijk besluit heeft geen gevolgen voor bestaande aansluitingen.

Verbod op gasaansluiting: gasloos bouwen verplicht

Gasloos bouwen wordt verplicht. Door de inwerkingtreding van de Wet VET bevat de Gaswet geen grondslag voor de netbeheerder om een gasaansluiting te realiseren voor nieuwbouwwoningen en andere kleinverbruikers. Aangezien netbeheerders slechts wettelijke taken mogen verrichten, komt het vervallen van de gasaansluitplicht in feite neer op een verbod om een gasaansluiting te realiseren.

Regeling gebiedsaanwijzing gasaansluitplicht

B&W kunnen een gebied aanwijzen waar de aansluitplicht wel geldt indien aansluiting op het gasnet strikt noodzakelijk is om zwaarwegende redenen van algemeen belang. Een aantal van die redenen is vastgelegd in de Regeling gebiedsaanwijzing gasaansluitplicht (hierna “Regeling”). B&W kunnen een gebied aanwijzen:

1. wanneer het niet aansluiten op het gasnet een risico vormt voor de realisatie van gemeentelijk beleid gericht op het binnen vijf jaren aardgasvrij maken van een gebied nabij het aan te wijzen gebied. Het besluit om gebruik te maken van deze uitzondering moet passen binnen een samenhangend geheel van op elkaar afgestemde keuzes van het gemeentebestuur;
2. wanneer de kenmerken van de fysieke omgeving of de functies van de nieuwbouw met zich brengen dat realisatie van die nieuwbouw met een alternatief voor een voorziening voor gas vanwege wettelijke voorschriften of om technische redenen onmogelijk is en de nieuwbouw om zwaarwegende redenen van algemeen belang gerealiseerd moet worden;
3. wanneer de kosten voor de realisatie van nieuwbouw voorzien van een alternatief voor een voorziening voor gas in vergelijking met realisatie van nieuwbouw met een voorziening voor gas dusdanig hoog zijn dat die nieuwbouw niet meer tot stand komt en die nieuwbouw om zwaarwegende redenen van algemeen belang gerealiseerd moet of moeten worden;
4. voor situaties waarin de omgevingsvergunningaanvraag vóór 1 januari 2019 wordt ingediend gelden twee tijdelijke uitzonderingen op het vervallen van de gasaansluitplicht. Ingevolge de Regeling kan het college een gebied aanwijzen waar de gasaansluitplicht wel geldt, indien sprake zal zijn van vertraging in de bouw omdat er geen aardgas kan worden gebruikt, en indien aanpassing van het ontwerp een problematisch beroep doet op schaarse productiemiddelen in de bouwsector.

Kritiek

Uit verschillende hoeken is kritiek geuit op de snelle invoering van de Wet VET. Projectontwikkelaars, bouwers, woningcorporaties, maar ook gemeenten, zijn ontstemd over de wijze waarop het kabinet vol gas over hun bezwaren is heen gewalst. Lopende nieuwbouwprojecten moeten worden gewijzigd waardoor vertraging in het bouwproces onvermijdelijk is. Daarnaast zullen de bouwkosten hoger uitvallen. Installateurs en netbeheerders kunnen worden geconfronteerd met capaciteitsproblemen. Verder lijken de mogelijkheden om de gasaansluitplicht toch in het leven te roepen beperkt, omdat de Regeling uitgaat van strenge criteria.

Hoe de gemeenten om zullen gaan met de uitzonderingsmogelijkheden die de Regeling biedt, zal de tijd leren.