Het gebruik van een foto zonder toestemming van de fotograaf kan resulteren in een auteursrechtinbreuk. Als gevolg van de inbreuk kan de fotograaf schade leiden. Naast schade bestaande uit gederfde licentie-inkomsten, kan de schade ook bestaan uit een aantasting van de persoonlijkheidsrechten. In de meeste gevallen zal deze schade het resultaat zijn van het ontbreken van naamsvermelding bij de foto. In een incidenteel geval kan deze schade ook bestaan uit een aantasting van eer en goede naam.
Gebruik van een foto door de NOS
De NOS werd recentelijk door de rechter aansprakelijk gehouden voor een aantasting van de eer en goede naam van de eisende partij. Opmerkelijk was het echter dat de eer en goede naam van eiser niet in zijn hoedanigheid als fotograaf waren aangetast, maar in zijn hoedanigheid als piloot.
De eiser in deze zaak is werkzaam als fotograaf en piloot. Hij is een prijswinnende fotograaf en staat bekend om zijn luchtfoto’s, welke hij tijdens zijn vluchten als piloot maakt. Nadat eiser in 2017 werd verkozen tot ‘international photographer of the year’, heeft NOS in 2018 een artikel over hem gepubliceerd. Voor dit specifieke artikel heeft eiser een aantal van zijn foto’s ter beschikking gesteld aan NOS.
In 2019 heeft NOS wederom een foto van eiser gepubliceerd bij een artikel met de titel ‘Copiloot heeft teveel gedronken, vlucht vanaf Schiphol geannuleerd’. Dit artikel ging niet over de betreffende prijswinnende fotograaf-piloot. Onder de foto heeft NOS enkel de naam van eiser vermeld, later heeft NOS dit aangepast naar ‘Foto: eiser’. Eiser had NOS geen toestemming gegeven voor deze publicatie van zijn foto en heeft hierover uiteindelijk een rechtszaak tegen NOS gestart.
Auteursrechtinbreuk foto, schadevergoeding van € 4.000
Dat er sprake is van een auteursrechtinbreuk in deze kwestie, stond zo goed als vast. NOS had de foto immers niet mogen gebruiken bij het artikel zonder toestemming van eiser. Over de hoogte van de schadevergoeding konden partijen het alleen niet eens worden. NOS deed een beroep op een schadevergoeding in overeenstemming met de door haar gebruikelijk gehanteerde licentievergoedingen.
De rechter oordeelde dat deze gebruikelijke licentievergoedingen niet toegepast konden worden in deze kwestie, omdat de foto onderdeel is van een prijswinnende serie foto’s. Volgens eiser zou hij op het punt gestaan hebben om de foto als een Limited Edition Print te verkopen, waarbij de minimale waarde van de foto € 4.000 betrof. Hoewel het niet vastgesteld kon worden of de foto door de publicatie van NOS niet langer als Limited Edition Print verkocht kon worden, oordeelde de rechter wel dat de inbreuk door NOS afbreuk heeft gedaan aan de exploitatiemogelijkheden van de foto. Een schadevergoeding van € 4.000 voor de auteursrechtinbreuk werd dan ook redelijk bevonden door de rechter.
Aantasting eer en goede naam in hoedanigheid van piloot
Naast de auteursrechtinbreuk heeft eiser gesteld aangetast te zijn in zijn persoonlijkheidsrechten, meer specifiek van zijn eer en goede naam als fotograaf en als piloot. Door de rechter werd aangenomen dat de negatieve context waarbinnen de foto is gepubliceerd niet heeft geleid tot een aantasting van eer en goede naam van eiser in zijn hoedanigheid van fotograaf. Een beroep op de persoonlijkheidsrechten onder de Auteurswet is dan ook niet mogelijk.
Op basis van artikel 6:162 BW inzake de zogenaamde ‘onrechtmatigde daad’ heeft de rechter echter wel aangenomen dat eiser is aangetast in zijn eer en goede naam in zijn hoedanigheid van piloot. Het vermelden van de naam van eiser in het artikel, zonder daarbij duidelijk te maken dat deze naam enkel betrekking heeft op de foto, kan er onterecht toe leiden dat eiser door lezers geassocieerd wordt met de dronken co-piloot. Voor de aantasting is niet vereist dat eiser ook daadwerkelijk ten onrechte aangemerkt wordt als de dronken co-piloot. In het artikel wordt immers niet gesteld dat het om deze fotograaf gaat; de naam werd enkel vermeld onder een foto van deze fotograaf die als illustratie bij het artikel is gebruikt. Het enkele associatiegevaar als gevolg van de vermelding van zijn naam bij de foto is volgens de rechter voldoende om aan te nemen dat er sprake is van een aantasting van eer en goede naam van eiser in zijn hoedanigheid als piloot. NOS dient daarom ook voor deze aantasting een schadevergoeding te betalen.
Conclusie
De dubbele werkzaamheden van eiser hebben er in deze zaak toe geleid dat er zowel sprake is van een inbreuk op het auteursrecht van eiser in zijn hoedanigheid van fotograaf, als van een aantasting van eer en goede naam van eiser in zijn hoedanigheid van piloot.
Lees hier de uitspraak.
Vragen aan onze advocaten auteursrecht?
Heeft u een vraag over persoonlijkheidsrechten of over het auteursrecht? Neem dan contact op met de advocaten en juristen van onze sectie Intellectuele Eigendom.
NB: De foto bij deze blog betreft niet de foto uit de rechtszaak noch de betreffende fotograaf / piloot.
Neem contact op