Een statutair bestuurder van een besloten vennootschap is in veel gevallen werkzaam voor de vennootschap op basis van een arbeidsovereenkomst. Als de vennootschap de statutair bestuurder ontslaat komt er door dit vennootschapsrechtelijke ontslag ook automatisch een einde aan de arbeidsrechtelijke relatie tussen de vennootschap en de bestuurder. Er hoeft dus geen aparte ontslagprocedure via het UWV of de rechter te worden gevolgd. Het is echter wel van belang dat de vennootschap bij het ontslag de juiste formaliteiten in acht neemt. In deze blog zetten wij kort uiteen welke stappen doorlopen moeten worden om te komen tot een rechtsgeldig ontslag van een statutair bestuurder van een besloten vennootschap die werkzaam is op basis van een arbeidsovereenkomst.
Statutair bestuurder of titulair bestuurder
In de eerste plaats dient te worden vastgesteld of de persoon in kwestie daadwerkelijk statutair bestuurder is en niet slechts titulair bestuurder. Als iemand titulair bestuurder is dan heeft hij/zij op basis van de arbeidsovereenkomst wel de functie van een bestuurder, maar is hij/zij vennootschapsrechtelijk gezien geen statutair bestuurder. Voor het zijn van statutair bestuurder is vereist dat de persoon ook als zodanig is benoemd.
De benoeming van statutair bestuurders geschiedt voor de eerste maal bij de akte van oprichting waarmee de vennootschap wordt opgericht. Daarna geschieden benoemingen door een benoemingsbesluit dat wordt genomen door het daartoe in de statuten aangewezen orgaan. Dit orgaan is doorgaans de algemene vergadering van aandeelhouders (AvA). De benoeming als statutair bestuurder dient ook te worden ingeschreven in het handelsregister van de Kamer van Koophandel en doorgaans gebeurt dat ook. Deze inschrijving is echter niet alles bepalend, vandaar dat het aan te raden is om niet alleen te vertrouwen op het handelsregister maar daarnaast te verifiëren of er een benoemingsbesluit aanwezig is.
Procedure ontslag statutair bestuurder: oproeping Algemene Vergadering van Aandeelhouders
Nadat is vastgesteld dat de bestuurder daadwerkelijk statutair bestuurder is, dient in de statuten van de besloten vennootschap te worden nagegaan welke procedure er gevolgd dient te worden voor het ontslag van een statutair bestuurder.
Over het algemeen geldt dat een ontslagbesluit van een statutair bestuurder door de AvA wordt genomen. Indien alle vergadergerechtigden daarmee hebben ingestemd kan dit besluit ook buiten vergadering plaatsvinden (artikel 2:238 BW). Als deze instemming er niet is, zal er een AvA bijeen geroepen dienen te worden met inachtneming van de daarvoor geldende wettelijke en statutaire vereisten. In alle gevallen geldt dat de AvA bijeengeroepen dient te worden middels een oproepingsbrief. De oproepingsbrief moet in beginsel 8 dagen voor de dag van de geplande AvA worden verzonden en dient de agenda voor de vergadering te bevatten voorzien van een toelichting. Op de agenda zal het voorgenomen ontslag van de statutair bestuurder moeten staan en in de toelichting zullen de gronden voor het voorgenomen ontslag moeten worden vermeld.
Houd er daarnaast rekening mee dat indien de onderneming een ondernemingsraad heeft, deze in de gelegenheid moet worden gesteld advies uit te brengen over het voorgenomen ontslag krachtens artikel 30 van de Wet op de Ondernemingsraden.
Vermelding gronden ontslag
Net als bij een ontslag van een ‘gewone’ werknemer geldt dat er voor een rechtsgeldig arbeidsrechtelijk ontslag van een statutair bestuurder met een arbeidsovereenkomst er een redelijke ontslaggrond als bedoeld in artikel 7:669 BW aanwezig dient te zijn. Het is daarom van belang om deze grond(-en) in de oproepingsbrief op te nemen en toe te lichten. De eisen die aan deze gronden worden gesteld zijn niet anders dan die voor een ‘gewone’ werknemer. Dit betekent bijvoorbeeld in het geval van disfunctioneren (de zogenoemd e-grond) dat de statutair bestuurder ook de mogelijkheid moet krijgen om zijn/haar prestaties te verbeteren en dat ook de mogelijkheden tot herplaatsingen dienen te zijn onderzocht.
Raadgevende stem van de statutair bestuurder en eventueel de raad van commissarissen
Tijdens de AvA dient de statutair bestuurder in de gelegenheid te worden gesteld zijn/haar advies te geven over het voorgenomen ontslag. Dit betreft de ‘raadgevende stem’ (artikel 2:227, lid 7 BW). De bestuurder is daarbij niet verplicht om zelf het woord te voeren. De wet biedt de mogelijkheid aan de bestuurder om zich te laten vertegenwoordigen door bijvoorbeeld een advocaat (artikel 2:227 lid 5 BW).
Let op: ook in het geval van ontslag buiten vergadering (artikel 2:238 BW) geldt dat de statutair bestuurder in de gelegenheid moet worden gesteld zijn/haar raadgevende stem te geven. Indien de statutair bestuurder dit recht niet wordt geboden, is het ontslagbesluit vernietigbaar op grond van het bepaalde in artikel 2:15 lid 1 sub a BW.
Indien er een raad van commissarissen is ingesteld bij de besloten vennootschap, dan hebben de commissarissen ook het recht om hun raadgevende stem uit te oefenen.
Besluitvorming
Nadat de statutair bestuurder en eventueel de commissarissen hun advies hebben gegeven, dient de vergadering voor een korte periode te worden geschorst. Dit geeft de aandeelhouders de mogelijkheid om zich te beraden op het voorgenomen besluit en verweer van de statutair bestuurder. Na de schorsing mogen de aandeelhouders stemmen over het voorgenomen ontslag. Check daarbij of het besluit met een versterkte meerderheid moet worden genomen, alsmede of er bepaalde quorum vereisten gelden die bepalen dat er een minimaal aantal aandeelhouders aanwezig of vertegenwoordigd moeten zijn.
Als het besluit tot ontslag rechtsgeldig is genomen, dient dit schriftelijk te worden bevestigd aan de betreffende statutair bestuurder onder toezending van de vergaderstukken. Daarnaast dient de statutair bestuurder zo snel mogelijk te worden uitgeschreven uit het handelsregister van de Kamer van Koophandel.
Einde arbeidsovereenkomst van de statutair bestuurder
Indien aan alle voorwaarden van een rechtsgeldig ontslag als statutair bestuurder is voldaan komt er van rechtswege ook een einde aan de arbeidsovereenkomst. Dit volgt uit de zogeheten 15-april arresten van de Hoge Raad. Daarbij geldt wel dat de contractuele opzegtermijn in acht dient te worden genomen.
Transitievergoeding
Ook een statutair bestuurder heeft bij opzegging van zijn/haar arbeidsovereenkomst door de vennootschap recht op een transitievergoeding. Daarnaast kan er in de arbeidsovereenkomst zijn overeengekomen dat de statutair bestuurder aanspraak kan maken op een specifiek overeen gekomen beëindigingsvergoeding waarin dan overigens vaak is bepaald dat de transitievergoeding reeds is verdisconteerd in deze vergoeding.
Billijke vergoeding
Indien er geen redelijke ontslaggrond (7:669 BW) ten grondslag ligt aan het vennootschapsrechtelijke ontslag, kan de statutair bestuurder de rechter niet verzoeken de arbeidsovereenkomst te herstellen. De statutair bestuurder kan de rechter wel vragen om toekenning van een billijke vergoeding. De billijke vergoeding kan aanzienlijk oplopen en geldt naast de transitievergoeding. Voor toekenning van de billijke vergoeding geldt dat er wel sprake moet zijn van ernstig verwijtbaar handelen door de vennootschap jegens de statutair bestuurder.
Vragen aan onze advocaten over het ontslag van een statutair bestuurder?
Heeft u naar aanleiding van deze blog vragen, neem dan contact op met Charlotte van Lingen of een van onze andere ondernemingsrechtspecialisten.
Neem contact op