Recent is het wetsvoorstel Wet implementatie EU-richtlijn transparante en voorspelbare arbeidsvoorwaarden gepubliceerd. Het wetsvoorstel voorziet in de implementatie van de EU-richtlijn betreffende de transparante en voorspelbare arbeidsvoorwaarden. Deze richtlijn bevat onder andere nieuwe minimumrechten voor de werknemer, waardoor het nevenwerkzaamheden- en het studiekostenbeding aan banden wordt gelegd.
Situatie zoals die momenteel geldt
Studiekostenbeding
Over de verdeling van de kosten van scholing kunnen partijen een studiekostenbeding overeenkomen. De werknemer verbindt zich in dat geval om de door de werkgever vergoede kosten van een opleiding aan de werkgever terug te betalen, in geval deze binnen een bepaalde termijn na afronding van de betreffende studie vertrekt. In tegenstelling tot bijvoorbeeld het boetebeding (art. 7:650/651 BW), kent het studiekostenbeding geen wettelijke regeling.
Nevenwerkzaamhedenbeding
Het nevenwerkzaamhedenbeding verbiedt of beperkt de werknemer voor anderen arbeid te verrichten buiten de tijdstippen waarop de arbeid moet worden verricht bij de werkgever. Ook voor dit beding geldt geen wettelijke regeling. Er zijn geen wettelijke voorwaarden aan verbonden en het beding hoeft niet gerechtvaardigd te worden.
Het wetsvoorstel
Studiekostenbeding
Uit de richtlijn volgt dat werkgevers een verplichte opleiding volledig kosteloos moeten aanbieden en de kosten niet terug mogen vorderen van hun werknemer. Het gaat om een verplichte opleiding op grond van het unierecht, nationale recht of een collectieve overeenkomst. Bijvoorbeeld de op grond van de wet verplichte opleiding voor werknemers van een trustkantoor. Een studiekostenbeding voor een dergelijke opleiding is nietig. De omstandigheid dat een opleiding niet met goed gevolg is afgelegd of dat de werknemer de arbeidsovereenkomst ontbindt, doet daar niet aan af. Een nietig beding betekent dat het beding van rechtswege niet geldt en een werkgever daar geen beroep op kan doen.
Er geldt een uitzondering voor de opleidingen van gereglementeerde beroepen in de zin van de beroepskwalificatierichtlijn, zoals opgenomen in de lijst met gereglementeerde beroepen. Voor deze opleidingen mag wel een studiekostenbeding worden overeengekomen.
De studietijd van de verplichte opleidingen waarop de richtlijn ziet, dient als arbeidstijd te worden beschouwd. Deze studietijd dient, indien mogelijk, plaats te vinden tijdens de werkuren. Voor opleidingen die niet verplicht zijn, blijft de mogelijkheid bestaan een studiekostenbeding overeen te komen.
Nevenwerkzaamhedenbeding
Uit de richtlijn volgt voorts dat een nevenwerkzaamhedenbeding slecht mag worden overeengekomen indien deze is gerechtvaardigd op grond van een objectieve reden. Een objectieve reden kan zijn:
- De gezondheid en veiligheid van de werknemer;
- De bescherming van de vertrouwelijkheid van bedrijfsinformatie;
- De integriteit van overheidsdiensten;
- Het vermijden van belangenconflicten.
Er zijn meer objectieve redenen denkbaar dan de hierboven genoemde redenen.
Indien het nevenwerkzaamhedenbeding niet is gerechtvaardigd op grond van een objectieve reden, is het beding nietig. Net zoals bij het studiekostenbeding, kan een werkgever dan geen beroep doen op het beding. Echter, een werkgever heeft niet de plicht om vooraf de objectieve reden(en) bekend te maken. Dit betekent dat een niet gemotiveerd nevenwerkzaamhedenbeding, alsnog geldig kan zijn.
Directe werking wetsvoorstel
De richtlijn gaat per 1 augustus 2022 direct in werking en kent geen overgangsperiode. Momenteel is nog onduidelijk hoe de richtlijn daadwerkelijk geïmplementeerd zal worden. Wij houden u op de hoogte zodra de implementatie van de richtlijn definitief is.
Conclusie
Studiekostenbeding
Per 1 augustus 2022 is een overeengekomen studiekostenhedenbeding die ziet op een verplichte opleiding op grond van het unierecht, nationale recht of een collectieve overeenkomst nietig. Partijen kunnen geen beroep meer doen op dit beding. De omstandigheid dat een opleiding niet met goed gevolg is afgelegd of dat de werknemer de arbeidsovereenkomst ontbindt, doet daar niet aan af.
Nevenwerkzaamhedenbeding
Het nevenwerkzaamhedenbeding is nietig indien deze niet gerechtvaardigd wordtop grond van een objectieve reden. Een gebrek aan motivering bij het nevenwerkzaamhedenbeding leidt niet automatisch tot een nietig beding. Deze kan, eventueel achteraf, worden gerechtvaardigd wegens een objectieve reden.
Vragen aan onze advocaten arbeidsrecht?
Heeft u vragen over bovenstaande of andere vragen over het arbeidsrecht, neem dan gerust contact op met één van onze arbeidsrechtadvocaten van het Team Arbeidsrecht.
Neem contact op