De inwerkingtreding van de Omgevingswet is al meerdere keren uitgesteld. Op dit moment is de geplande datum voor inwerkingtreding 1 januari 2022. Een belangrijke reden voor uitstel was dat werd voorzien dat het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO) op 1 januari 2021 niet op een basisniveau zou functioneren, hetgeen wel een harde eis is voor de inwerkingtreding. De ICT die nodig is voor het DSO is blijkbaar lastig op orde te krijgen. Vergeleken met de huidige website ruimtlijkeplannen.nl is de inhoud van het DSO dan ook veel breder. Naast het publiceren van omgevingsplannen moet het DSO een tool bevatten om vergunningaanvragen te doen, en moet (overige) gemeentelijke regelgeving in het systeem kunnen worden opgenomen.
In december 2020 is er echter een stap gezet die de inwerkingtreding van de Omgevingswet dichterbij moet brengen: in de oefenomgeving van het DSO is de “bruidsschat” beschikbaar gemaakt voor alle gemeenten en waterschappen. De term bruidsschat wordt gebruikt, omdat bij de decentralisatie op grond van de Omgevingswet een aantal Rijksregels wordt meegegeven aan de gemeenten.
Omgevingsplan van rechtswege
Na de inwerkingtreding van de Omgevingswet zal het bestemmingsplan (en de beheersverordening) verdwijnen uit het omgevingsrecht, en worden vervangen door het omgevingsplan. Gemeenten hebben nu vaak tientallen bestemmingsplannen en/of beheersverordeningen waarin ook nog verschillende begrippen en formuleringen worden gebruikt. De Omgevingswet gaat uit van één omgevingsplan voor het gehele gemeentelijke grondgebied, met één set begripsomschrijvingen en gelijke regels voor gelijke gevallen. Daarnaast zullen delen van gemeentelijke verordeningen aangaande de fysieke leefomgeving (zoals delen van de APV en bijvoorbeeld een geurverordening), én onderwerpen die nu worden geregeld in AMvB’s (bijvoorbeeld externe veiligheid, lucht en geluid) onderdeel worden van het omgevingsplan. Bovendien moet het omgevingsplan voldoen aan de inhoudelijke eisen en terminologie van de Omgevingswet en aan de daarin vastgelegde nieuwe digitale standaard.
Het is voor gemeenten begrijpelijkerwijs niet haalbaar om op de datum van inwerkingtreding van de Omgevingswet te voldoen aan de vele nieuwe regels. Om die reden geldt vanaf de datum van inwerkingtreding een omgevingsplan van rechtswege waarin alle hiervoor genoemde (bestaande) regels worden gebundeld. Gemeenten krijgen tot 1 januari 2029 de tijd om het omgevingsplan volledig te laten voldoen aan de Omgevingswet.
Wat is de bruidsschat?
Wanneer de Omgevingswet in werking treedt worden bepaalde onderwerpen niet meer geregeld in Rijksregels (AMvB’s). Dat geldt voor onderwerpen waarvoor de lokale situatie bepalend is voor de vraag óf er regels nodig zijn, en zo ja, welke regels dat precies moeten zijn.
Een voorbeeld van een AMvB waarin nu Rijksregels staan, die straks lokaal kunnen worden geregeld, is het Activiteitenbesluit. Het Activiteitenbesluit is de thans geldende AMvB die voor bedrijven algemene regels stelt over milieuaspecten. Het Activiteitenbesluit gaat voor het deel van de daarin geregelde onderwerpen over in het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal) , zodat die onderwerpen ook na de inwerkingtreding van de Omgevingswet nog landelijk worden geregeld. Bepaalde onderwerpen uit het Activiteitenbesluit – bijvoorbeeld regels die betrekking hebben op geluidhinder, trillinghinder, geurhinder, lichthinder en externe veiligheid – worden echter niet opgenomen in het Bal, maar mogen na de inwerkingtreding van de Omgevingswet lokaal worden geregeld. Die regels moeten – aangepast aan de lokale situatie – worden opgenomen in het gemeentelijke omgevingsplan. Om te voorkomen dat na het vervallen van het Activiteitenbesluit (inwerkingtreding van de Omgevingswet) een gat valt in de regelgeving, worden de betreffende regels in de vorm van een “bruidsschat” meegegeven aan gemeenten. Op grond van artikel 22.2 Omgevingswet maken de betreffende rijksregels namelijk onderdeel uit van het omgevingsplan (van rechtswege). De bruidsschat is derhalve een vorm van overgangsrecht.
Als gezegd kunnen gemeenten (en waterschappen) nu de conceptversie van de regels die als bruidsschat zullen over gaan naar het omgevingsplan bekijken en daarmee oefenen. Naar verwachting komt de definitieve versie beschikbaar in het tweede kwartaal van 2021.
Meer weten?
Wilt u meer weten over de bruidsschat of over de Omgevingswet in het algemeen, neem dan gerust contact op met Lotte Geense of David de Jong.
Neem contact op